Powszechnie uznawana za chwast, który rośnie praktycznie wszędzie — na boiskach, parkingach, przy sklepach i w ogródkach. Każdy z nas na pewno ją spotkał na swojej drodze. Jednak ta roślina jest nie tylko jadalna i łatwo dostępna — od wieków jest również stosowana w tradycyjnej medycynie na lepsze trawienie, mniejszy stan zapalny czy szybsze gojenie się ran.
Czym jest babka zwyczajna?
Istnieje około 270 gatunków babki, jednak najbardziej rozpowszechnione i znane to babka lancetowata (plantago lanceolata) i babka pospolita (plantago major). Dzięki temu, że rośliny te zapylają się przez wiatr, mają przewagę w miejscach, gdzie brakuje owadów zapylających, takich jak pszczoły.
Ich nasiona są szczególnie odporne i mogą przetrwać nawet po przejściu przez przewód pokarmowy ptaków czy innych zwierząt, co ułatwia ich rozsiewanie. Nasiona babki lancetowatej, znane jako psyllium, są małe (1,5-3,5 mm), owalne, ciemnobrązowe i pokryte śluzem, co pomaga im przyczepiać się do różnych powierzchni, ułatwiając ich transport.
Jak odróżnić babkę lancetowatą od zwyczajnej?
Babka lancetowata i babka pospolita to dwa gatunki roślin, które często rosną w podobnych miejscach i są mylone ze sobą. Chociaż obie mają wiele wspólnych cech, istnieją pewne kluczowe różnice, które pozwalają je odróżnić.
Babka lancetowata (Plantago lanceolata)
- Liście: Wąskie, lancetowate, z wyraźnie zaznaczonymi żyłkami. Przypominają kształtem ostrze włóczni.
- Łodyga: Wyższa, sztywna, często dorasta do 60 cm wysokości.
- Kwiaty: Zebrane w długie, wąskie kłosy.
Babka pospolita (Plantago major)
- Liście: Szerokie, owalne, z wyraźnie zaznaczonymi nerwami.
- Łodyga: Niższa, bardziej wiotką, zazwyczaj nie przekracza 25 cm wysokości.
- Kwiaty: Zebrane w krótsze, gęstsze kłosy.
Dlaczego warto je odróżnić?
Chociaż obie rośliny mają podobne właściwości lecznicze, istnieją między nimi pewne różnice. Dlatego warto wiedzieć, który gatunek zbieramy, zwłaszcza jeśli chcemy wykorzystać je w celach leczniczych.
Babka zwyczajna - najważniejsze zastosowanie prozdrowotne
Rzucenie palenia
W 1992 roku w New Jersey przeprowadzono badania, które wykazały, że ekstrakt z babki lancetowatej może wywoływać silną awersję do tytoniu, nawet u zaawansowanych palaczy. W związku z tym ekstrakt ten znalazł swoje zastosowanie w plastrach antynikotynowych. To potwierdza, że babka lancetowata może być skutecznym narzędziem wspierającym walkę z nałogiem nikotynowym.
Ochrona układu nerwowego
Babka lancetowata zawiera aukubinę – glikozyd irydoidowy, który chroni komórki nerwowe przed uszkodzeniem oraz wspiera regenerację i wzrost neuronów. Choć substancja ta nie działa na centralny układ nerwowy, może być cennym wsparciem w leczeniu polineuropatii, która towarzyszy chorobom takim jak cukrzyca, alkoholizm czy choroby autoimmunologiczne.
Działanie przeciwzapalne dzięki bajkaleinie
Babka lancetowata zawiera bajkaleinę – związek o silnym działaniu przeciwzapalnym, który hamuje enzymy odpowiedzialne za procesy zapalne w organizmie. Badania wykazały, że bajkaleina może wspierać zdrowie oczu, zapobiegając zaćmie oraz zwyrodnieniu plamki żółtej, co jest szczególnie ważne dla osób starszych
Kwas oleanolowy – wsparcie dla wątroby i zdrowie jamy ustnej
Kwas oleanolowy, obecny w babce lancetowatej, ma szerokie działanie, w tym chroni wątrobę przed stanami zapalnymi. W Chinach kwas oleanolowy jest powszechnie stosowany w leczeniu chorób wątroby. Co więcej, substancja ta wspiera zdrowie jamy ustnej, chroniąc przed paradontozą, hamując utratę kości wyrostka zębodołowego i wspierając regenerację kości
Kiedy zbierać i jak suszyć babkę zwyczajną?
Najlepszy czas na zbiór babki zwyczajnej to okres jej kwitnienia, czyli zazwyczaj od maja do września. Właśnie wtedy roślina zawiera najwięcej cennych substancji, takich jak śluz, flawonoidy czy witaminy.
Zebrane liście należy rozłożyć je cienką warstwą w przewiewnym, zacienionym miejscu i od czasu do czasu delikatnie przemieszać. Całkowite wysuszenie zajmuje zazwyczaj kilka dni. Wysuszone liście należy przechowywać w szczelnie zamkniętych pojemnikach w suchym i ciemnym miejscu.
Zobacz kosmetyki marki Skoczylas
Jak stosować babkę zwyczajną?
Sposób stosowania babki zwyczajnej zależy od tego, w jakiej formie ją mamy i jakie dolegliwości chcemy leczyć.
Stosowanie zewnętrznie:
- Rany, oparzenia, ukąszenia
Rozdrabniamy świeże liście i przykładamy bezpośrednio na zmienione chorobowo miejsce. Można przymocować je bandażem.
Napar z babki zwyczajnej można wykorzystać do przygotowania okładów na oczy, które łagodzą zmęczenie i obrzęki.
Wystudzonym naparem można przemywać trudno gojące się rany.
Stosowanie wewnętrznie:
- Problemy z układem pokarmowym
Napar z babki łagodzi podrażnienia błon śluzowych żołądka i jelit, działa osłonowo i przeciwzapalnie.
- Problemy z układem oddechowym
Napar pomaga przy kaszlu, działa wykrztuśnie i łagodzi podrażnienia górnych dróg oddechowych.
Syrop z babki zwyczajnej jest skutecznym środkiem na kaszel i inne dolegliwości związane z przeziębieniem.
Babka zwyczajna to wartościowa roślina lecznicza, która może znaleźć zastosowanie w domowej apteczce. Jej właściwości przeciwzapalne, antyseptyczne i łagodzące sprawiają, że jest skutecznym środkiem na wiele dolegliwości. Pamiętaj jednak, że przed zastosowaniem jakichkolwiek roślin leczniczych warto skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.
