Owrzodzenia odleżynowe, czyli odleżyny to problem najczęściej dotykający osób obłożnie chorych, w tym seniorów. Jak zapobiegać odleżynom? Jak je leczyć, gdy już dojdzie do ich powstania?
Jak powstają odleżyny?
Odleżyny to rany o charakterze owrzodzeniowym, które pojawiają się na skórze w miejscach narażonych na jej stały nacisk. Właśnie dlatego dotyczą one głównie osób przebywających przez długi czas w tej samej pozycji.
Do tworzenia się odleżyn przyczyniają się długotrwały nacisk na skórę oraz tarcie skóry, czemu towarzyszy zaburzenie krążenia skórnego.
Odleżyny najczęściej powstają:
• na plecach,
• na pośladkach,
• na łokciach,
• na kolanach,
• w okolicy kostek i pięt.
W początkowej fazie odleżyny mają postać zaczerwienionej skóry blednącej pod naciskiem palca. Potem pojawiają się obrzęki, pęcherze, dochodzi do otwierania się ran. Uszkodzenie może rozszerzać się na tkanki podskórne i przechodzić w martwicę.
Odleżyny - zapobieganie
Owrzodzenia odleżynowe są trudne w leczeniu, dlatego najlepiej zapobiegać ich powstawaniu. Kluczowe są wtedy wyeliminowanie nadmiernego nacisku przez właściwy sprzęt przeciwodleżynowy oraz systematyczna pielęgnacja skóry.
Metody zapobiegania odleżynom:
• Częsta zmiana pozycji ciała – powinna być prowadzona co najmniej raz na 2-3 godziny,
• Stosowanie odpowiedniej pościeli – miękkiej, na przykład z kory lub flaneli, chory powinien leżeć na podłożu bez szwów i zagięć,
• Materac przeciwodleżynowy – stałociśnieniowy lub zmiennociśnieniowy (dynamiczny), aby właściwie rozkładać nacisk ciała,
• Wałki i poduszki z naturalnym wypełnieniem, z granulatem styropianowym, krążki przeciwodleżynowe czy poduszki – stosowane w celu zmniejszenia nacisku na tkanki,
• Właściwa higiena ciała – codzienna kąpiel i dokładne wycieranie ciała po umyciu. Należy zwrócić szczególną uwagę na miejsca, które narażone są na kontakt z moczem i kałem,
• Pielęgnacja skóry – odpowiednie kosmetyki na odleżyny o właściwościach nawilżających i natłuszczających,
• Masaż ciała – masowanie, oklepywanie ciała, stosowanie specjalnych akcesoriów do masażu,
• Odpowiednia dieta – pełnowartościowa, bogata w białko, z dużą ilością płynów.
Jak leczyć odleżyny?
Gdy dojdzie do powstawania odleżyn, leczenie zależne jest od stopnia zaawansowania dolegliwości.
W początkowych stadiach stosuje się nadal profilaktykę przeciwodleżynową, a także odpowiednie opatrunki na odleżyny, które chronią skórę i wspomagają jej regenerację.
Zaawansowane przypadki mogą wymagać interwencji chirurgicznej, aby oczyścić ranę ze zmian martwiczych. Stosuje się też specjalistyczne opatrunki na rany, które tworzą w nich wilgotne środowisko sprzyjające gojeniu się tkanek. Są to opatrunki hydrożelowe, hydrokoloidowe, alganinowe.
