Nietrzymanie moczu, znane także jako inkontynencja, to niezdolność do pełnego i świadomego kontrolowania oddawania moczu. Problem ten dotyka zarówno kobiet jak i mężczyzn (w każdym wieku) i może mieć istotny wpływ na jakość życia, prowadząc do ograniczeń społecznych, emocjonalnych i fizycznych.
Szczególną formą nietrzymania moczu jest wysiłkowe nietrzymanie moczu i to właśnie ten problem przedstawimy w poniższym artykule.
Wysiłkowe nietrzymanie moczu - co to jest i kogo dotyczy?
Wysiłkowe nietrzymanie moczu (WNM) to stan, w którym dochodzi do niekontrolowanego wypływu moczu podczas wysiłku fizycznego. Sytuacja ta ma miejsce np. podczas biegania, jazdy rowerem, szybkiego marszu, ale również wtedy, gdy kaszlemy, kichamy lub głośno się śmiejemy. W trakcie wysiłku ciśnienie w jamie brzusznej zaczyna rosnąć, powodując nagłe i niespodziewane popuszczanie moczu. Co ciekawe, w tego typu sytuacji nie odczuwamy silnego parcia na pęcherz, a sam wyciek moczu może mieć związek z osłabieniem mechanizmów utrzymujących szczelność cewki moczowej.
WNM to problem, który rozrasta się wraz z upływającym czasem i - nieleczony - może pogłębiać bezwiedny wyciek z pęcherza moczowego. Choć zdecydowanie częściej występuje on wśród kobiet, to wysiłkowe nietrzymanie moczu doskwiera również mężczyznom, zwłaszcza tym, którzy poddali się operacji prostaty.
Wysiłkowe nietrzymanie moczu - przyczyny
Jakie są najczęstsze przyczyny WNM? Za główny, diagnozowany najczęściej powód wysiłkowego nietrzymania moczu uznaje się wspominane już wcześniej uszkodzenie mechanizmów odpowiadających za zamykanie się cewki moczowej. Uszkodzenie można podzielić na dwa typy:
- wynikające z wzmożonej ruchomości szyjki pęcherza moczowego (anatomiczne WNM),
- wynikające z niewydolności mechanizmu zwieraczowego cewki moczowej (uszkodzenie może wystąpić np. na skutek operacji).
Diagnozowanie przyczyn wysiłkowego nietrzymania moczu to obszar niezwykle szeroki. Często problem jest rozległy i może pojawić się wskutek wydarzeń, które z pozoru są dla nas mało istotne.
Poniżej wymieniamy więc możliwe pozostałe przyczyny prowadzące do WNM:
Uszkodzenia mięśni dna miednicy
- spowodowane przez poród - zwłaszcza przy porodzie dzieci o dużej masie ciała, w trakcie porodu kleszczowego lub długotrwałego,
- spowodowane przez zabiegi i operacje ginekologiczne, szczególnie jeśli obejmowały one obwód cewki moczowej i pęcherza (sytuacje te obarczone są ryzykiem uszkodzenia nerwów i mięśni).
Wiek
Z wiekiem mięśnie dna miednicy tracą na elastyczności i sile, a osłabione mechanizmy mogą przyczyniać się do częstszego popuszczania moczu.
Zbyt duża masa ciała lub otyłość
W wyniku zbyt dużej masy ciała, nadmiar tkanki tłuszczowej może powodować wzrost ciśnienia na pęcherz moczowy i mięśnie dna miednicy.
Problemy hormonalne
Wśród najczęściej diagnozowanych problemów hormonalnych wyróżnia się menopauzę - w wyniku spadku stężenia estrogenu po przebytej menopauzie, mięśnie dna miednicy i tkanek wsparcia mogą znacząco osłabić się, powodując częste i niekontrolowane WNM.
Warto dodać, że nałogowe palenie papierosów, przewlekłe zaparcia, ciężka praca fizyczna oraz przewlekłe choroby (zwłaszcza kaszel) również mogą być uznawane za przyczyny wysiłkowego nietrzymania moczu.
Wysiłkowe nietrzymanie moczu - objawy i diagnoza
Oczywistym objawem WNM jest utrata moczu podczas wysiłku lub czynności dnia codziennego, który mogą powodować wzrost ciśnienia w jamie brzusznej (kichanie, kaszel, śmiech, a nawet gwałtowna zmiana pozycji).
Wysiłkowe nietrzymanie moczu może być podzielone na trzy stopnie, odpowiadające etapom zaawansowania i postępowania w czasie:
- I stopień wysiłkowego nietrzymania moczu: pacjent popuszcza niewielką ilość moczu, najczęściej w sytuacji związanej z nagłym kaszlem lub kichaniem,
- II stopień wysiłkowego nietrzymania moczu: pacjent popuszcza znaczną ilość moczu, zwłaszcza w trakcie wysiłku fizycznego,
- III stopień wysiłkowego nietrzymania moczu: pacjent popuszcza mocz w sytuacjach, które nie powodują dużego wzrostu ciśnienia w jamie brzusznej - np. nagły ruch, zmiana pozycji.
WNM - diagnoza
Pomimo tego, że wysiłkowe nietrzymanie moczu może pojawić się na skutek czynników naturalnych (wiek, poród), to niezwykle ważne jest to, aby jak najszybciej udać się do lekarza. Diagnoza przeprowadzona w gabinecie lekarskim z pewnością obejmie szczegółowy wywiad medyczny oraz badanie fizykalne. Wśród metod diagnozujących omawiany problem, lekarz może zalecić także wysiłkowy test kaszlowy lub badanie ginekologiczne.
Wysiłkowe nietrzymanie moczu - leczenie
Sposób leczenia wysiłkowego nietrzymania moczu zależy m.in. od trafnej i szczegółowej diagnozy, a także stanu pacjenta. Rodzaj uszkodzenia i konkretna przyczyna wpływająca na WNM przesądzi o sposobie leczenia i krokach, które podejmie zarówno lekarz, jak i pacjent.
Leczenie wysiłkowego nietrzymania moczu można podzielić na kilka kategorii:
- leczenie konserwatywne, zachowawcze - obejmuje ono przede wszystkim zmianę stylu życia, utrzymanie prawidłowej masy ciała oraz ćwiczenia mięśni dna miednicy, tak zwanych mięśni Kegla. Warto wykorzystać przeznaczone do tego kulki Kegla,
- leczenie farmakologiczne i psychologiczne - wysiłkowe nietrzymanie moczu może znacząco osłabiać chęć do aktywności fizycznej, dłuższych wyjść z domu, co w bezpośredni sposób wpływa na psychikę osoby chorej. Lekarze często zwracają uwagę na ten problem, wskazując, że wsparcie psychiczne pełni dużą rolę w nastawieniu pacjenta do ,,walki” z tą przypadłością.
- Środki farmakologiczne w leczeniu WNM nie odgrywają aż tak znaczącej roli, jednak bywają podawane np. w celu zwiększenia poziomu estrogenów (przy menopauzie),
- leczenie operacyjne - z uwagi na poważny charakter i metodę leczenia, decyzja musi zostać podjęta w sposób świadomy i możliwie maksymalnie dostosowany do aktualnego stanu pacjenta. Wyróżnia się kilka chirurgicznych metod leczenia wysiłkowego nietrzymania moczu, a do najczęściej wybieranych należą:
- operacja metodą Burcha, która wykonywana jest w przypadku anatomicznego nietrzymania moczu (przeprowadzana również laparoskopowo) i polega na podwyższeniu cewki moczowej do ligamentów krzyżowych w miednicy. Metoda określana jako mało inwazyjna i skuteczna,
- metoda TVT, która wykorzystuje nowoczesne metody slingu z materiału syntetycznego. Poprowadzona przez drogę pochwową taśma zostaje umieszczona pod cewką moczową i działa podobnie jak podpórka, utrzymując cewkę we właściwej pozycji. Metoda minimalnie inwazyjna, przeprowadzana zazwyczaj w znieczuleniu ogólnym,
- operacja pętlowa, nazywana również metodą sling - metoda polegająca na umieszczeniu taśmy/pasa wokół cewki moczowej w taki sposób, aby była ona podtrzymana. Metoda uniwersalna i bardzo popularna.
Jak zapobiegać wysiłkowemu nietrzymaniu moczu?
Chociaż wysiłkowe nietrzymanie moczu może pojawić się niespodziewanie i być wynikiem sytuacji od nas niezależnych, warto pamiętać o profilaktyce, która może wpłynąć na ewentualne zmniejszenie ryzyka występowania tego problemu. Zdrowy styl życia, w tym regularne ćwiczenia, utrzymanie zdrowej masy ciała, unikanie nadmiernego spożycia alkoholu i kofeiny mogą pomóc w zapobieganiu WNM. Ważne są również badania ginekologiczne i urologiczne, które mogą zdiagnozować problem na stosunkowo wczesnym etapie jego rozwoju.
A jak radzić sobie z WNM w sytuacjach dnia codziennego?
Wysiłkowe nietrzymanie moczu nie musi oznaczać ciągłego dyskomfortu, zaniżonego poczucia własnej wartości i niechęci do spotkań towarzyskich. Warto zadbać o komfort codziennych sytuacji i postawić na medyczne rozwiązania, pozwalające cieszyć się z aktywności - również tej fizycznej. Jednym z najczęściej wybieranych rozwiązań jest sięgnięcie po produkty na nietrzymanie moczu. W asortymencie naszego sklepu medycznego posiadamy szeroki wybór dedykowanych rozwiązań - zarówno dla osób starszych jak i młodszych, na dzień i na noc.
Produktem zasługującym na wyróżnienie są wkładki na nietrzymanie moczu dla kobiet Pomocne okazać się mogą wszystkie produkty na inkontynencję. Naszą rekomendację mają produkty chłonne marki TENA, w tym majtki chłonne, sprawdzające się również podczas snu. Dobrym wyborem mogą być również produkty chłonne SENI, wśród których znajdziemy m.in. podkłady, majtki chłonne, pieluchy anatomiczne oraz elastyczne majtki chłonne. Niczym nie ustępują produkty na nietrzymanie moczu Hartmanna czy wkładki dla kobiet Abeny.
Dla aktywnych osób z wysiłkowym nietrzymaniem moczu zaprojektowano wkładki na nietrzymanie moczu o anatomicznym kształcie. A pieluchy basenowe to specjalistyczne produkty chłonne dla osób uprawiających sporty wodne. Jeżeli nurkujesz to warto pomyśleć o cewniku zewnętrznym, dedykowanym rozwiązaniu dla mężczyzn.
Pamiętajmy - wysiłkowe nietrzymanie moczu to stan, który może istotnie wpływać na jakość życia, ale istnieje wiele dostępnych metod leczenia i profilaktyki. Nie wstydźmy się prosić o pomoc - zadbajmy o nasz komfort psychiczny i fizyczny.
